Sarcomen zijn zeldzame kwaadaardige tumoren die ontstaan in de weke delen. In het Antoni van Leeuwenhoek werken specialisten die bekend zijn met sarcomen in alle locaties in het lichaam. Dankzij hun jarenlange ervaring en expertise op dit gebied is het AVL op de beste plek voor deze zeldzame ziekte. Onze specialisten zien het hoogste aantal sarcoompatiënten per jaar in Nederland. Mede daarom kunnen wij ook op onderzoeksgebied voorop lopen op de kennis over en de behandeling van deze ziekte.

Onderzoekers Thijs en Carine leggen uit waar ze aan werken in het AVL
Thijs Jalving werkt nu 2,5 jaar met Winan, en hij werkt ook in het lab van Daniel Peeper dat focust op rationele therapie combinaties, dus nieuwe therapieën en immuuntherapie. ‘Ik ben aangenomen om specifiek voor sarcomen te zoeken naar nieuwe therapieën en mogelijkheden. Winan is sarcomenchirurg en hij werkt nauw samen met Daniel. Chirurgische samples die Winan verzamelt, worden in het lab van Daniel onderzocht. Er zijn heel veel verschillende weke delen tumoren en daarom is er voor elk specifiek subtype weinig onderzoek dat zich daar op richt. Er wordt minder geld voor opgehaald en er is helaas minder aandacht voor. Daarom zijn de behandelingen nog niet zo goed ontwikkeld als bijvoorbeeld behandelingen voor huidkanker en daarom is de prognose minder goed.'

Thijs en zijn collega's doen in het lab onderzoek naar specifieke subtypes, vooral naar kanker in vet- en spierweefsel, en ze kijken vooral op genetisch niveau. 'Dus specifieke genen in kankerweefsels, en we kijken of we die aan- en uit kunnen zetten en of de tumorcellen dan gevoeliger worden voor de behandelingen die op het moment gangbaar zijn, zoals bepaalde chemo’s of nieuwe gerichte behandelingen die nu onderzocht worden.’

Onderscheid in subtypes
Carine is onlangs bij het team gekomen om te focussen op de mogelijkheden van immuuntherapie bij weke delen kanker.
‘Ik kom uit Frankrijk en doe een postdoc in het AVL. Ik werk aan zowel de klinische als de onderzoekskant. En ik doe samen met Thijs onderzoek naar sarcomen. Mijn project focust op immuun cellen en immuuntherapie. Het doel van immuuntherapie is om het eigen immuunsysteem te gebruiken om de tumor aan te vallen. Dat is heel succesvol bij een aantal vormen van kanker maar bij weke delen kanker is dit nog niet goed onderzocht. Er werd aanvankelijk van uit gegaan dat weke delen tumoren weinig immuun cellen hadden, maar onderzoek laat nu zien dat dat wel zo is. Een paar kleine klinische studies onderzochten al wat immuuntherapie bij sarcomen doet. Bij 20% van de deelnemers lijkt de therapie aan te slaan. Maar deze studies maken geen onderscheid in de subtypes, waardoor we niet weten welke weke delen kankers goed op immuuntherapie reageren en welke niet.'

Immuuntherapie testen
Carine's project is om het tumorweefsel dat Winan van patiënten krijgt te bekijken. Dus ik heb stukjes van die tumoren en daar test ik immuuntherapie op uit om te kijken welke types er goed op reageren. Mijn doel is om op basis hiervan patiënten en tumortypes in te kunnen delen. Zo kunnen we beter voorspellen bij wie immuuntherapie aan kan slaan.' Een vervolgstap is om de immuuntherapie voor deze specifieke kankersoorten te verbeteren. Carine en Thijs werken nu vooral met kankercellen uit vetweefsel en spierweefsel, omdat dit de meest voorkomende subtypes van weke delen kanker zijn, maar er zijn meer dan 100 subtypes.

Moeilijk te voorspellen
'We beginnen met de cellen in het lab en er zitten heel veel stappen tussen voordat we met patiënten aan het werk kunnen. We werken in het laboratorium en daar hebben we controle over alle omstandigheden. Dat is in een patiënt niet het geval, dus het is moeilijk te voorspellen wat er gebeurt wanneer we die stap zetten en met patiënten onderzoek gaan doen. We weten dat omliggende cellen ook invloed hebben op hoe een kanker reageert op een therapie. Dus alleen naar een kankercel kijken onder de microscoop kan van alles opleveren, maar de resultaten zijn misschien heel anders wanneer er omliggend weefsel aanwezig is. Dus het is mooi om beide modellen te hebben, om zo te kijken wat we richting patiënten kunnen brengen.’

Uitwisseling van kennis
Thijs: ‘Er is internationaal veel samenwerking op het vlak van sarcomen. We gaan naar symposia en wisselen onderling veel kennis uit, zodat we weten waar iedereen mee bezig is en we van elkaar kunnen leren. Dat is een heel belangrijk onderdeel van dit werk. We kunnen dit niet alleen en één laboratorium is niet genoeg. We hebben die samenwerking echt nodig en we willen niet 20 keer hetzelfde wiel uitvinden. Als anderen al ergens mee bezig zijn, kun je beter op iets anders focussen.We hebben die klinische kant ook echt nodig, want daar willen we naartoe; naar een klinische studie waarbij we kunnen onderzoeken hoe goed behandelingen bij patiënten aanslaan. Maar ook daarvoor is veel geld nodig.’

Helpt u mee?
Elke donatie, groot of klein, helpt het AVL om meer onderzoek mogelijk te maken.