Overlevenden van borstkanker kunnen op de langere termijn te maken krijgen met hartschade als een gevolg van de behandeling. Enkele jaren geleden heeft het Antoni van Leeuwenhoek voormalig borstkankerpatiënten uitgenodigd voor een onderzoek naar de gezondheid van hun hart. “We willen dit onderzoek herhalen om erachter te komen of die schade met de tijd verergert. Als dat zo is, kunnen we maatregelen nemen om hartfalen te voorkomen.”
Onbedoelde schade aan gezond weefsel
“Kankerbehandelingen grijpen niet alleen in op tumorcellen, ze veroorzaken onbedoeld ook schade aan gezond weefsel”, vertelt biomedisch wetenschapper en epidemioloog Michael Schaapveld. Bij het AVL onderzoekt hij de langetermijneffecten van kankerbehandelingen op patiënten. “Sommige chemotherapie kan hartspiercellen beschadigen, waardoor het hart minder goed kan samentrekken.”
Hartschade na borstkanker
In 2014 startte Schaapveld een studie naar hartschade bij borstkankerpatiënten. Voor dit onderzoek zijn destijds 570 genezen patiënten in het AVL en het Universitair Medisch Centrum Groningen uitgenodigd voor een medisch onderzoek. Er werd een echo en een hartfilmpje gemaakt en er werd bloed afgenomen. “We hebben gekeken naar de manier waarop hun hart zich samentrekt en of al het bloed eruit gepompt wordt. Ook hebben we de bloeddruk opgemeten en de stijfheid van de vaten bepaald.”
Schade kan verergeren
De helft van de vrouwen die ooit is behandeld met chemotherapie, bleek afwijkingen in de pompfunctie van het hart te hebben. “Ook kwamen wij erachter dat vrouwen die aan hun linkerborst bestraald zijn, vaker hartschade hebben dan de vrouwen die bestraald zijn voor een tumor in de rechterborst.” Beginnende hartschade is vaak niet verontrustend. “De schade kan echter wel verergeren want een beschadigd hart moet harder werken. Dit kan uiteindelijk uitmonden in hartfalen.
Vervolgstudie
Het is nu een aantal jaar later en Schaapveld vindt het belangrijk dat er een vervolgstudie komt. “We willen deze vrouwen opnieuw onderzoeken. Zo kunnen we zien of hun hartfunctie hetzelfde blijft of dat deze verslechtert. Ook willen we onderzoeken of er een verband is tussen de schade en de hoogte van de dosis chemotherapie die iemand gehad heeft.” AVL-artsen zijn bereid om vrijwillig mee te werken aan deze studie. Toch is er geld nodig voor de organisatie van het onderzoek, het uitnodigen van patiënten, het maken van hartfilmpjes en echo’s en het analyseren van bloedmonsters. Schaapveld: “De uitkomsten van deze studie zijn belangrijk. Als we weten welke patiënten risico lopen op ernstig hartfalen, dan kunnen wij op tijd ingrijpen met medicatie of advies over een aanpassing van de leefstijl.”
Ik wil patiënten en behandelaars bewust maken van de langetermijneffecten van behandelingen, zodat zij bij de start van een behandeling een weloverwogen keus kunnen maken voor een bepaald medicijn.
Michael Schaapveld
