Patiënten met uitgezaaide prostaatkanker krijgen hormoontherapie om hun levensduur te verlengen. Deze behandeling is effectief. Toch zal er op den duur resistentie tegen de behandeling optreden want tumorcellen weten de behandeling op een onverwachte manier te omzeilen. Als patiënten tegelijkertijd een ander medicijn krijgen toegediend dat resistentie voorkomt, kan de effectiviteit van hormoontherapie aanzienlijk verbeteren. Maar welk medicijn werkt het beste?

Hormoontherapie vaak tijdelijke oplossing
Jaarlijks krijgen meer dan dertienduizend mannen te horen dat zij prostaatkanker hebben. De meesten van hen worden geopereerd of behandeld met radiotherapie, waarna het merendeel verlost is van de ziekte. “Toch komt bij een derde van de patiënten de kanker terug”, vertelt biomedisch wetenschapper Simon Linder, die in het AVL werkt aan het verbeteren van behandelingen voor patiënten met prostaatkanker. “Zij krijgen dan hormoontherapie, wat aanvankelijk heel goed werkt. Desondanks worden tumorcellen vaak resistent tegen het middel. Als dat gebeurt krijgt de tumor vrij spel en kan deze verder uitzaaien. Gemiddeld overlijden er drieduizend mannen per jaar aan deze ziekte.”

Innovatieve kankercellen
Onlangs kwamen Simon Linder en zijn collega’s erachter welke innovatieve ontsnappingsroute prostaatkankercellen hebben gevonden om hormoontherapie te ontwijken. “Ze maken gebruik van eiwitten in de cellen die normaalgesproken te maken hebben met het dag- en nachtritme”, vertelt hij. “De tumor kaapt die eiwitten en geeft ze een andere rol, waardoor de tumor niet meer reageert op de hormoonbehandeling en kan doorgroeien. Deze ontdekking leidde tot het inzicht dat kankercellen onverwachte en uiteenlopende trucs inzetten om te kunnen overleven.”

Blokkeren van de ontsnappingsroute
Linder wil erachter komen welke medicijncombinaties kunnen worden ingezet om te voorkomen dat prostaatkankercellen de hormoontherapie omzeilen. Daarbij wil hij gebruik maken van een database met zesduizend verschillende soorten medicijnen die ontwikkeld zijn voor allerlei verschillende aandoeningen en die (bijna) allemaal goedgekeurd zijn om patiënten mee te behandelen. Deze medicijnen wil hij met zijn team in het laboratorium testen op prostaatkankercellen van verschillende patiënten, in combinatie met hormoontherapie. “Deze database aan medicijnen heeft al eerder mooie resultaten opgeleverd in de zoektocht naar nieuwe behandelingen. Als er medicijnen tussen zitten die de ontsnappingsroute van tumorcellen blokkeren, kan dat leiden tot een nieuwe, verbeterde behandeling voor patiënten met prostaatkanker.”

Elke patiënt een behandeling op maat
Voor dit onderzoeksproject zijn twee onderzoekers nodig en daarnaast zoeken we geld voor de financiering van het onderzoek en voor het gebruik van de medicijnen uit de database. “Hoe beter we begrijpen hoe we de ontsnappingsroutes van tumorcellen kunnen blokkeren, hoe beter we prostaatkankerpatiënten in de toekomst een behandeling op maat kunnen geven.”

 

Ik hoop dat we met deze studie een medicijn kunnen vinden waarmee we voorkomen dat prostaatkankercellen de hormoontherapie kunnen omzeilen.
Simon Linder